آشنایی کامل با علائم اوتیسم در کودکان
اوتیسم یا اختلال طیف اوتیسم (ASD) یک اختلال عصبی-رشد است که بر نحوه ارتباط، تعامل اجتماعی و رفتارهای کودک تأثیر میگذارد.
علائم اوتیسم در کودکان معمولاً در سنین اولیه زندگی، به ویژه قبل از 3 سالگی، آغاز میشود. یکی از علائم اصلی اوتیسم مشکلات در ارتباطات اجتماعی است.
کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است نتوانند به راحتی با دیگران ارتباط برقرار کنند و ممکن است در ایجاد ارتباط چشمی، زبان بدن و حالت صورت مشکلاتی داشته باشند.
آنها همچنین ممکن است در برقراری مکالمه دوطرفه یا درک احساسات دیگران دچار مشکل شوند و از تعاملات اجتماعی اجتناب کنند.
یکی دیگر از علائم رایج اوتیسم در کودکان، رفتارهای تکراری و محدود است.
کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است علاقهمندیهای خاص و محدودی داشته باشند و در فعالیتهایی که به نظر تکراری میآیند، مانند چرخاندن اشیاء یا دستزدن به آنها به شیوههای خاص، به طور مکرر شرکت کنند.
این رفتارها ممکن است برای کودک احساس آرامش یا کنترل ایجاد کند، اما آنها اغلب نسبت به تغییرات در محیط یا برنامه روزانهشان حساس هستند و ممکن است به شدت ناراحت شوند.
همچنین، برخی از کودکان اوتیسم ممکن است به تحریکات حسی مانند صدا، نور یا لمس حساستر از سایر کودکان باشند و واکنشهای شدیدی به این محرکها نشان دهند.
در نهایت، اختلالات زبانی نیز میتواند یکی از نشانههای رایج اوتیسم باشد.
بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم در یادگیری زبان و استفاده از آن برای برقراری ارتباط دچار مشکل هستند.
برخی از آنها ممکن است تأخیر در صحبت کردن داشته باشند یا اصلاً صحبت نکنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است زبان را به شیوهای غیرمعمول، مانند استفاده از کلمات یا جملات تکراری (الوپالیا) بیان کنند.
در برخی موارد، آنها ممکن است از زبان تنها برای اهداف خاص، مانند درخواست چیزهایی که میخواهند، استفاده کنند و از برقراری مکالمات پیچیدهتری خودداری کنند.
این علائم میتوانند در شدتهای مختلفی در کودکان مبتلا به اوتیسم ظاهر شوند و تشخیص دقیق و زودهنگام آن برای مدیریت مناسب بیماری بسیار مهم است.
علائم و نشانه های اتیسم
اوتیسم یک اختلال عصبی رشدی است که میتواند علائم متنوعی در کودکان ایجاد کند.
یکی از علائم اصلی آن مشکلات در تعاملات اجتماعی است. کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است در برقراری ارتباط با دیگران مشکل داشته باشند و از ارتباط چشمی خودداری کنند.
آنها ممکن است نتوانند احساسات یا عواطف خود را به وضوح ابراز کنند و در درک احساسات دیگران نیز دچار مشکل باشند.
این کودکان معمولاً در فعالیتهای اجتماعی مانند بازی گروهی یا تعامل با همسالان به طور طبیعی مشارکت نمیکنند و از نظر اجتماعی اغلب منزوی یا گوشهگیر به نظر میرسند.
علائم دیگری که در اوتیسم مشاهده میشود، رفتارهای تکراری و محدود هستند.
کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است رفتارهایی چون تکرار کلمات یا جملات، حرکات دست یا بدن خاص (مانند دست زدن یا چرخاندن اشیاء) یا انجام فعالیتهای تکراری مانند چیدن اشیاء در یک ترتیب خاص را نشان دهند.
همچنین، علاقهمندیهای آنها معمولاً محدود است و ممکن است به یک موضوع خاص یا یک فعالیت تکراری علاقه زیادی داشته باشند و از تغییرات در محیط یا روال روزانه خود به شدت ناراحت شوند.
این رفتارها ممکن است برای کودک احساس امنیت یا کنترل ایجاد کند، اما باعث محدودیت در یادگیری و رشد اجتماعی آنها میشود.
در بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم، اختلالات زبانی و ارتباطی نیز مشاهده میشود.
برخی از آنها ممکن است در صحبت کردن تأخیر داشته باشند و تا سنین بالاتر شروع به صحبت کنند، در حالی که برخی دیگر اصلاً صحبت نمیکنند.
حتی در صورتی که کودک قادر به صحبت کردن باشد، ممکن است از زبان به شیوههای غیرمعمول استفاده کند، مانند تکرار جملات یا کلمات به طور مکرر (الوپالیا).
همچنین، کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است مشکل در درک مفاهیم انتزاعی یا استفاده از زبان در مکالمات دوطرفه داشته باشند.
برخی از آنها نیز ممکن است به محرکهای حسی مانند صدا، نور یا لمس بسیار حساس باشند و واکنشهای شدیدی به این محرکها نشان دهند.
اختلال طیف اتیسم چقدر شایع است؟
اختلال طیف اوتیسم (ASD) یکی از اختلالات رشدی است که به طور فزایندهای در سراسر جهان شایع میشود.
طبق آمارهای اخیر سازمان بهداشت جهانی (WHO) و مراکز کنترل و پیشگیری بیماریها (CDC)، شیوع این اختلال در کودکان در سطح جهانی به طور قابل توجهی افزایش یافته است.
طبق گزارشها، در حال حاضر حدود 1 در هر 36 کودک در ایالات متحده به نوعی از اختلال طیف اوتیسم مبتلا هستند.
این آمار نشاندهنده افزایش آگاهی و تشخیص به موقع بیماری است، به طوری که بسیاری از کودکان در سنین پایینتر تشخیص داده میشوند و درمانهای لازم را دریافت میکنند.
یکی از دلایل اصلی افزایش شیوع اوتیسم، پیشرفتهای علمی و پزشکی در زمینه تشخیص و آگاهی عمومی است.
در گذشته، بسیاری از موارد اوتیسم شناسایی نمیشد، زیرا علائم آن به راحتی از دیگر اختلالات رشدی تمایز نمییافت.
با افزایش آگاهی در مورد نشانههای اولیه اوتیسم و بهبود ابزارهای تشخیصی، تعداد بیشتری از کودکان مبتلا به اوتیسم شناسایی میشوند.
علاوه بر این، تغییرات در معیارهای تشخیصی اوتیسم نیز میتواند نقش مهمی در افزایش تعداد تشخیصها داشته باشد.
در عین حال، این اختلال در برخی کشورها و مناطق جغرافیایی شایعتر از دیگر نقاط است.
در کشورهای توسعهیافته مانند ایالات متحده و بریتانیا، نرخ تشخیص اوتیسم بیشتر از کشورهای در حال توسعه است که ممکن است به دلیل دسترسی بهتر به خدمات بهداشتی و تشخیصی باشد.
همچنین، شیوع اوتیسم در پسران بیشتر از دختران است؛ تحقیقات نشان میدهد که پسران چهار برابر بیشتر از دختران به این اختلال مبتلا میشوند.
این تفاوت جنسیتی میتواند به دلایل زیستی و ژنتیکی مربوط باشد که همچنان در حال تحقیق و بررسی است.
چه عواملی باعث اختلال طیف اوتیسم می شوند؟
علت های دقیق اوتیسم هنوز به طور کلی شناخته نشده است، اما تحقیقات نشان میدهند که عوامل ژنتیکی و محیطی میتواند بر روی این اختلال تاثیر زیادی بگذارد.
عوامل ژنتیکی یکی از مهمترین دلایل بروز اوتیسم به شمار میروند.
مطالعات نشان دادهاند که در خانوادههایی که سابقه اوتیسم دارند، احتمال بروز این اختلال در نسلهای بعدی بالاتر است.
تغییرات یا جهشهای ژنتیکی خاص میتوانند تأثیر زیادی بر رشد مغزی و رفتارهای اجتماعی و ارتباطی کودکان داشته باشند.
همچنین، اگر یکی از والدین یا خواهر و برادر فرد مبتلا به اوتیسم باشد، احتمال بروز این اختلال در فرزند دیگر نیز بیشتر است.
عوامل محیطی نیز میتوانند بر بروز اوتیسم تأثیرگذار باشند، هرچند که هیچکدام به تنهایی عامل اصلی بروز این اختلال به حساب نمیآیند.
برخی از این عوامل شامل مشکلات در دوران بارداری، مانند عفونتهای ویروسی، مصرف داروهای خاص، یا مواجهه با مواد شیمیایی مضر هستند.
تحقیقات نشان دادهاند که آسیبهای مغزی یا اختلالات در سیستم ایمنی مادر در دوران بارداری میتوانند ریسک ابتلا به اوتیسم را افزایش دهند.
به علاوه، برخی مطالعات به ارتباطات محیطی مانند آلودگی هوا و تغذیه نامناسب در دوران بارداری اشاره کردهاند که ممکن است به نحوی بر رشد مغزی جنین تأثیر بگذارند.
عوامل دیگری مانند سن والدین نیز در بروز اوتیسم مؤثرند. تحقیقات نشان میدهند که احتمال بروز اوتیسم در کودکانی که والدین آنها در سنین بالای 35 سال هستند، بیشتر است.
این موضوع ممکن است به دلیل تغییرات ژنتیکی و سلولی در بدن والدین مسن باشد که بر روند رشد مغزی کودک تأثیر میگذارد.
همچنین، تولد نوزادانی که در معرض شرایط پزشکی خاص مانند نارسایی یا کمبود اکسیژن در هنگام تولد قرار دارند، ممکن است احتمال ابتلا به اوتیسم را افزایش دهد.
با این حال، ترکیب پیچیدهای از عوامل ژنتیکی و محیطی به بروز اوتیسم منجر میشود و هیچ عامل واحدی نمیتواند به طور قطعی باعث بروز این اختلال شود.
اختلال طیف اوتیسم چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص اوتیسم معمولاً از طریق ارزیابی جامع و چندجانبه توسط یک تیم متخصص انجام میشود که شامل پزشک کودکان، روانشناس، و کارشناسان گفتار درمانی است.
در ابتدا، پزشک یا متخصص به تاریخچه رشد کودک و علائم رفتاری او توجه میکند.
این ارزیابی معمولاً شامل مشاهدات مستقیم از رفتار کودک، ارزیابی تواناییهای اجتماعی و ارتباطی، و بررسی پاسخهای کودک به محرکهای مختلف است.
برای تشخیص اوتیسم، پزشک به دنبال الگوهای خاصی در ارتباطات اجتماعی، زبان، و رفتارهای تکراری میگردد که به عنوان علائم اصلی این اختلال شناخته میشوند.
ابزارهای تشخیصی استاندارد مانند مقیاسهای ارزیابی خود گزارشدهی و آزمونهای مشاهدهای برای شناسایی اوتیسم استفاده میشوند.
یکی از ابزارهای مهم برای ارزیابی این اختلال، آزمون ADOS (مقیاس ارزیابی خودکار رفتارهای اوتیسم) است که رفتارهای اجتماعی و ارتباطی کودک را در موقعیتهای مختلف ارزیابی میکند.
همچنین، از مقیاسهایی مانند CARS (مقیاس ارزیابی رفتاری اوتیسم) یا M-CHAT (چکلیست ارزیابی رفتار اوتیسم در کودکان پیشدبستانی) برای ارزیابی علائم اوتیسم در سنین پایین استفاده میشود.
این ابزارها به متخصصین کمک میکنند تا رفتارهای خاص و الگوهای رشد کودک را ارزیابی کرده و میزان تطابق آنها با معیارهای اختلال طیف اوتیسم را بررسی کنند.
علاوه بر ارزیابیهای رفتاری، گاهی اوقات نیاز به انجام آزمایشات پزشکی و ژنتیکی برای رد سایر شرایط مشابه یا مشکلات پزشکی دیگر وجود دارد.
این آزمایشها میتوانند شامل MRI مغزی یا تستهای ژنتیکی برای شناسایی اختلالات همراه مانند سندرمهای ژنتیکی خاص باشند.
تشخیص اوتیسم معمولاً در سنین 18 تا 24 ماهگی آغاز میشود، زیرا علائم اولیه این اختلال در این سنین بیشتر نمایان میشود.
با این حال، اگر علائم در سنین بالاتر شناسایی شوند، تشخیص همچنان ممکن است انجام شود.
تشخیص زودهنگام و برنامهریزی درمانی مناسب میتواند به بهبود نتایج درمانی و کیفیت زندگی کودک مبتلا کمک کند.